उच्च शिक्षण घेणे ही अनेक विद्यार्थ्यांची स्वप्नं असतात. मात्र, महाविद्यालय, विद्यापीठ, परदेशी शिक्षण यासाठी लागणाऱ्या वाढत्या शिक्षण खर्चामुळे अनेकांना आर्थिक अडचणींचा सामना करावा लागतो. अशा वेळी शैक्षणिक कर्ज (Education Loan) हा एक अत्यंत उपयुक्त पर्याय ठरतो.
या लेखात आपण पाहणार आहोत – शैक्षणिक कर्ज म्हणजे काय, कोण पात्र आहे, कोणत्या अभ्यासक्रमांसाठी मिळते, अर्ज कसा करायचा, कोणती कागदपत्रे लागतात, व्याजदर, EMI, सरकारी योजना आणि महत्त्वाचे मुद्दे.
📘 शैक्षणिक कर्ज म्हणजे काय?
शैक्षणिक कर्ज (Education Loan) म्हणजे बँक किंवा वित्तीय संस्था शिक्षणासाठी विद्यार्थ्याला दिलेले कर्ज. हे कर्ज देशांतर्गत किंवा परदेशातील उच्च शिक्षणासाठी वापरले जाऊ शकते. कर्जाची परतफेड शिक्षण पूर्ण झाल्यानंतर काही काळाने (moratorium period) सुरू होते.
✅ पात्रता (Eligibility)
| निकष | तपशील |
|---|---|
| वय | 16 ते 35 वर्षे (अंदाजे) |
| नागरिकत्व | भारतीय नागरिक |
| अभ्यासक्रम | UG / PG / डिप्लोमा / व्यावसायिक / परदेशी शिक्षण |
| प्रवेश | मान्यताप्राप्त संस्थेमध्ये प्रवेश असणे आवश्यक |
| सह-ऍप्लिकंट | पालक/कमावता सदस्य सह-गॅरंटार म्हणून आवश्यक |
| शैक्षणिक गुणवत्ता | मागील शिक्षणातील चांगले निकाल |
🧾 आवश्यक कागदपत्रे (Documents)
📌 विद्यार्थ्यासाठी:
प्रवेशपत्र (Admission Letter)
अभ्यासक्रमाची फी स्ट्रक्चर📌 पालक / सह-ऍप्लिकंटसाठी:
उत्पन्नाचा पुरावा (पगार पावत्या / ITR)
पॅन व आधार कार्ड📚 कोणत्या अभ्यासक्रमांसाठी शैक्षणिक कर्ज मिळते?
🇮🇳 भारतातील अभ्यासक्रम:
अभियांत्रिकी (Engineering)
वैद्यकीय (MBBS, BDS)🌍 परदेशातील अभ्यासक्रम:
UG/PG अभ्यासक्रम
प्रोफेशनल कोर्सेस💰 किती कर्ज मिळते?
| शिक्षणाचा प्रकार | कमाल कर्ज रक्कम |
|---|---|
| भारतात शिक्षण | ₹10 – ₹15 लाख |
| परदेशात शिक्षण | ₹20 – ₹40 लाख (काही बँका ₹1 कोटीपर्यंत) |
₹7.5 लाखांवरील कर्जासाठी सह-गॅरंटार आणि काही वेळा गहाण वस्तू आवश्यक.
📊 व्याजदर (Interest Rate)
शैक्षणिक कर्जाचे व्याजदर बँकेनुसार व अभ्यासक्रमाच्या प्रकारानुसार वेगवेगळे असतात.
| बँक | व्याजदर (एप्रिल 2025 अनुसार) |
|---|---|
| SBI | 8.50% – 10.00% |
| HDFC Credila | 11.00% – 13.50% |
| ICICI Bank | 10.25% – 12.00% |
| Bank of Baroda | 8.85% – 10.50% |
मुलींसाठी काही बँका व्याजदरात 0.5% सूट देतात.
🧮 EMI आणि परतफेड
🕒 Moratorium Period म्हणजे काय?
🧾 परतफेड कालावधी:
कर्जाची परतफेड 5 ते 15 वर्षांत करता येते
EMI बँकेच्या कर्जाच्या रचनेनुसार ठरतो📝 अर्ज प्रक्रिया (How to Apply?)
🏦 ऑफलाइन अर्ज:
-
जवळच्या बँकेत भेट द्या
-
शैक्षणिक कर्ज फॉर्म भरा
-
कागदपत्रे सादर करा
-
कर्ज विश्लेषण, गॅरंटार तपासणी
-
मंजुरी व निधी थेट संस्थेच्या खात्यात जमा
🌐 ऑनलाईन अर्ज:
बँकेच्या वेबसाइटवर / vidyalakshmi.co.in वरून अर्ज कराअर्जाची स्थिती ट्रॅक करता येते
🏛️ केंद्र सरकारची योजना – विद्या लक्ष्मी योजना
सरकारी व खासगी बँकांकडून शैक्षणिक कर्जासाठी एकाच प्लॅटफॉर्मवर अर्ज करता येतो
वेबसाइट: www.vidyalakshmi.co.inअर्ज भरताना 3 बँकांपर्यंत निवड करता येते
✨ फायदे
शिक्षणासाठी आर्थिक अडथळे दूर होतातको-ऍप्लिकंट असल्याने विद्यार्थ्याला आर्थिक दडपण कमी
⚠️ लक्षात ठेवण्यासारख्या गोष्टी
शिक्षण पूर्ण झाल्यावर वेळेवर EMI भरणे अत्यंत महत्त्वाचे
कर्ज घेताना व्याजदर, प्रोसेसिंग फी, फोरक्लोजर तपासा❓ वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)
🔚 निष्कर्ष
शैक्षणिक कर्जामुळे विद्यार्थ्यांचे उच्च शिक्षणाचे स्वप्न पूर्ण होऊ शकते. योग्य नियोजन, विश्वासार्ह बँक, आवश्यक कागदपत्रे आणि वेळेत परतफेड केल्यास हे कर्ज भविष्य उभे करण्यासाठी अत्यंत उपयुक्त ठरते.
तुमच्याकडे अजून प्रश्न आहेत का? किंवा शैक्षणिक कर्जासाठी मार्गदर्शन हवे असल्यास खाली कॉमेंट करा – मी मदतीसाठी आहेच! 🎓📚💬
 म्हणजे काय? – मराठीत संपूर्ण मार्गदर्शन){kind=link}
0 टिप्पण्या