वयाच्या 60 वर्षांनंतर आर्थिक स्थैर्य आणि नियमित उत्पन्न ही अत्यंत महत्त्वाची गरज बनते. निवृत्तीनंतर वैद्यकीय खर्च, दैनंदिन गरजा, आणि आपत्कालीन परिस्थितीत आर्थिक मदतीसाठी योग्य गुंतवणूक योजना निवडणे आवश्यक आहे. भारत सरकारने ज्येष्ठ नागरिकांसाठी काही सुरक्षित, हमी उत्पन्न देणाऱ्या योजना उपलब्ध करून दिल्या आहेत – Senior Citizen Savings Scheme (SCSS), Post Office Monthly Income Scheme (POMIS), आणि Pradhan Mantri Vaya Vandana Yojana (PMVVY). या लेखात आपण या तीन योजनांची सविस्तर तुलना करून पाहू की, 60+ वयोगटासाठी सर्वोत्तम योजना कोणती आहे.
🧓 1. ज्येष्ठ नागरिक बचत योजना (SCSS) काय आहे?
SCSS ही केंद्र सरकारद्वारे चालवली जाणारी योजना आहे, जी निवृत्त व्यक्तींसाठी हमी व्याज दरासह सुरक्षित गुंतवणूक पर्याय देते.
✅ SCSS चे वैशिष्ट्ये:
पात्रता: वय 60 वर्षांपेक्षा जास्त किंवा निवृत्ती वेळी वय 55 ते 60 असलेल्या संरक्षण कर्मचार्‍यांसाठी.कर लाभ: धारा 80C अंतर्गत ₹1.5 लाख पर्यंत सूट, पण व्याज करयोग्य आहे.
🟢 फायदे:
सरकारच्या हमीवर आधारितसहज उपलब्ध पोस्ट ऑफिस किंवा राष्ट्रीयीकृत बँकेत
🔴 तोटे:
व्याज दर करयोग्यमर्यादित गुंतवणूक रक्कम
🏦 2. पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजना (POMIS)
ही योजना सुरक्षित मासिक उत्पन्नासाठी पोस्ट ऑफिसद्वारे चालवली जाते.
✅ POMIS चे वैशिष्ट्ये:
पात्रता: कोणतीही भारतीय नागरिक, वयोमर्यादा नाही (पण निवृत्त लोकांसाठी उपयुक्त)
व्याज दर: 7.4% प्रति वर्ष (एप्रिल-जून 2025)🟢 फायदे:
निश्चित मासिक उत्पन्न
सरकारद्वारे चालवलेली सुरक्षित योजना🔴 तोटे:
करसवलत नाही👴 3. प्रधानमंत्री वय वंदना योजना (PMVVY)
PMVVY ही LIC द्वारे अंमलात आणली जाणारी योजना आहे, जी वयोवृद्धांसाठी हमी मासिक/वार्षिक पेन्शन योजना आहे.
✅ PMVVY चे वैशिष्ट्ये:
पात्रता: वय 60 वर्षे किंवा अधिककर लाभ: नाही, पण GST लागू नाही
🟢 फायदे:
दीर्घकालीन (10 वर्षे) हमी उत्पन्न
LIC द्वारे सुरक्षा🔴 तोटे:
एकदाच गुंतवणूक करावी लागते
SCSS सारखा कर लाभ नाही📊 तुलना तक्ता: SCSS vs POMIS vs PMVVY
| घटक | SCSS | POMIS | PMVVY |
|---|---|---|---|
| व्याज दर | 8.2% | 7.4% | 7.4%* (पेन्शन) |
| व्याज देय | तिमाही | मासिक | मासिक/इतर |
| कालावधी | 5 वर्षे | 5 वर्षे | 10 वर्षे |
| कर लाभ | 80C अंतर्गत | नाही | नाही |
| गुंतवणूक मर्यादा | ₹30 लाख | ₹9-15 लाख | ₹15 लाख |
| रिस्क स्तर | अत्यंत कमी | अत्यंत कमी | अत्यंत कमी |
| संस्था | बँक/पोस्ट ऑफिस | पोस्ट ऑफिस | LIC (सरकारी) |
🎯 वयोवृद्धांसाठी सर्वोत्तम योजना कोणती?
नियमित उत्पन्न आणि करसवलतीसाठी 👉 SCSS हे सर्वोत्तम
प्रत्येक महिन्याला उत्पन्न हवे असल्यास 👉 POMISअनेक निवृत्त नागरिक SCSS + POMIS + PMVVY यांचा संयोजन वापरतात जेणेकरून उत्पन्नाचा स्रोत विविध माध्यमांतून सतत राहतो आणि जोखीमही कमी राहते.
💡 निष्कर्ष:
60 वर्षांपेक्षा अधिक वयाच्या नागरिकांनी आपल्या गरजा, खर्च, जोखीम क्षमता आणि कर योजना लक्षात घेऊन गुंतवणुकीचा निर्णय घ्यावा. सुरक्षितता, हमी उत्पन्न, आणि नियमित पैसे मिळावेत अशी अपेक्षा असल्यास SCSS, POMIS आणि PMVVY या योजनांचा विचार नक्कीच करावा.
आपल्या निवृत्त जीवनात आर्थिक शाश्वतता आणि मनःशांती हवी असल्यास, योग्य गुंतवणूक योजनांची निवड ही पहिली पायरी आहे.
0 टिप्पण्या