🧠 MHT-CET आणि JEE परीक्षेमध्ये काय फरक आहे?

(संपूर्ण मार्गदर्शन - अभ्यासक्रम, स्वरूप, महत्त्व, आणि करिअरच्या संधी)

प्रस्तावना

भारतातील अभियांत्रिकी किंवा फार्मसी क्षेत्रात प्रवेश घेण्यासाठी अनेक स्पर्धा परीक्षा घेतल्या जातात. त्यामध्ये MHT-CET (महाराष्ट्र हेल्थ अँड टेक्निकल कॉमन एंट्रन्स टेस्ट) आणि JEE (Joint Entrance Examination) या दोन मुख्य परीक्षा आहेत. अनेक विद्यार्थ्यांना या दोन्ही परीक्षांमध्ये काय फरक आहे हे समजणे कठीण जाते. या ब्लॉगमध्ये आपण या दोघांमधील प्रत्येक पैलूवर सविस्तर चर्चा करू.

---

📝 1. परीक्षेचे आयोजन करणारी संस्था

MHT-CET: ही परीक्षा महाराष्ट्र राज्य सरकारच्या State Common Entrance Test Cell मार्फत घेतली जाते.

JEE (Main): ही परीक्षा National Testing Agency (NTA) कडून संपूर्ण भारतात घेतली जाते.

---

📚 2. अभ्यासक्रम (Syllabus)

MHT-CET:

फिजिक्स, केमिस्ट्री, मॅथ्स / बायोलॉजी – हे विषय 11वी व 12वीच्या महाराष्ट्र राज्य बोर्ड (HSC) पाठ्यक्रमावर आधारित असतात.

20% प्रश्न 11वी आणि 80% प्रश्न 12वीवर आधारित असतात.

JEE (Main):

NCERT आधारित अभ्यासक्रम – CBSE बोर्डाचा आधार असतो.

प्रश्नांची पातळी तुलनेने जास्त कठीण असते, विशेषतः conceptual understanding आवश्यक असते.

---

🧪 3. विषय आणि प्रश्नसंख्या

परीक्षा	विषय	प्रश्नांची संख्या	गुण	वेळ
MHT-CET	फिजिक्स, केमिस्ट्री, मॅथ्स / बायोलॉजी	150	200	3 तास
JEE Main	फिजिक्स, केमिस्ट्री, मॅथ्स	90 (30x3)	300	3 तास

MHT-CET मध्ये निगेटिव्ह मार्किंग नाही.

JEE Main मध्ये निगेटिव्ह मार्किंग असते (प्रत्येक चुकीच्या उत्तरासाठी -1 गुण).

---

🌍 4. परीक्षेचे माध्यम (Medium of Exam)

MHT-CET: इंग्रजी, मराठी, आणि उर्दू (केवळ PCM आणि PCB साठी).

JEE Main: फक्त इंग्रजी, हिंदी, गुजराती, आणि इतर काही प्रादेशिक भाषा.

---

🎯 5. परीक्षेचा उद्देश व प्रवेश संधी

MHT-CET:

महाराष्ट्रातील अभियांत्रिकी, फार्मसी, अ‍ॅग्रीकल्चर कॉलेजमध्ये प्रवेशासाठी.

यामध्ये CAP Rounds च्या माध्यमातून प्रवेश दिला जातो.

JEE (Main):

भारतातील NITs, IIITs, GFTIs मध्ये प्रवेशासाठी.

तसेच ही परीक्षा JEE Advanced साठी पात्रता देते, जे IITs मध्ये प्रवेशासाठी आवश्यक आहे.

---

🏫 6. स्पर्धा आणि परीक्षा स्तर

MHT-CET:

परीक्षार्थींची संख्या सुमारे 5 ते 6 लाख.

फक्त महाराष्ट्रातील विद्यार्थी सहभागी होतात.

स्पर्धा तुलनेने कमी.

JEE (Main):

परीक्षार्थींची संख्या 10 ते 12 लाख.

संपूर्ण भारतातून विद्यार्थी सहभागी होतात.

खूप तीव्र स्पर्धा असते.

---

📈 7. कट-ऑफ आणि गुणवत्ता श्रेणी

MHT-CET:

टॉप कॉलेजसाठी 98+ पर्सेंटाइल आवश्यक.

शहरांनुसार व प्रवर्गानुसार कट-ऑफ वेगवेगळी.

JEE Main:

NITs साठी सामान्यपणे 98–99+ पर्सेंटाइल लागते.

JEE Advanced साठी Qualify होण्यासाठी दरवर्षी बदलणारी किमान पर्सेंटाइल लागते.

---

🔄 8. तयारीसाठी वेळ व पद्धत

MHT-CET:

फक्त राज्य बोर्डाच्या अभ्यासक्रमावर लक्ष केंद्रीत करूनही तयारी शक्य.

Speed-based तयारी गरजेची.

JEE Main:

Conceptual clarity आणि application-based तयारी गरजेची.

कोचिंग, टेस्ट सिरीज आणि मॉक टेस्ट आवश्यक.

---

🔚 निष्कर्ष

✅ MHT-CET ही एक राज्यस्तरीय परीक्षा असून महाराष्ट्रातील विद्यार्थ्यांसाठी महत्त्वाची आहे.

✅ JEE Main ही राष्ट्रीयस्तरीय परीक्षा असून भारतातील नामांकित संस्थांमध्ये प्रवेश मिळवण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे.

✅ दोन्ही परीक्षा वेगळ्या उद्देशांसाठी असल्या तरी त्यांचा अभ्यासक्रम, पद्धत, आणि तयारीची दिशा वेगळी असते.