महात्मा ज्योतिबा फुले शेतकरी कर्जमुक्ती योजना – संपूर्ण माहिती

शेती हा महाराष्ट्रातील बहुसंख्य लोकांचा मुख्य व्यवसाय आहे. मात्र नैसर्गिक आपत्ती, उत्पादनातील तोटा, बाजारभावातील चढ-उतार यामुळे अनेक शेतकरी आर्थिक संकटात सापडतात. अशा पार्श्वभूमीवर महाराष्ट्र सरकारने शेतकऱ्यांसाठी विविध कल्याणकारी योजना राबवल्या आहेत. त्यापैकीच एक महत्त्वाची योजना म्हणजे "महात्मा ज्योतिबा फुले शेतकरी कर्जमुक्ती योजना".

योजनेचा उद्देश

या योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे आर्थिकदृष्ट्या अडचणीत असलेल्या शेतकऱ्यांना दिलासा देणे व त्यांना आत्महत्येच्या टोकाच्या निर्णयापासून परावृत्त करणे. या योजनेतून पात्र शेतकऱ्यांचे थकित शेती कर्ज माफ करण्यात येते.

---

योजनेची सुरुवात

घोषणा: डिसेंबर २०१९ मध्ये

रोजगार व कृषी मंत्री: श्री. दादा भुसे

मुख्यमंत्री: श्री. उद्धव ठाकरे (तेव्हाचे)

---

महत्त्वाचे वैशिष्ट्ये

कर्जमाफीची मर्यादा:

३० सप्टेंबर २०१९ पर्यंत थकित असलेले पीक कर्ज किंवा मध्यकालीन कर्ज (मध्यवर्ती किंवा दीर्घकालीन कर्ज नव्हे) माफ करण्यात येते.

एका कुटुंबासाठी जास्तीत जास्त ₹2 लाखांची कर्जमाफी.

सरळ खात्यात जमा:

लाभार्थ्याच्या थेट बँक खात्यात रक्कम जमा केली जाते.

कोणत्याही मध्यस्थाची गरज नाही.

कोण पात्र आहे?

महाराष्ट्रातील सर्व लहान व सीमांत शेतकरी.

ज्यांचे बँकेतील कर्ज ३० सप्टेंबर २०१९ पर्यंत थकित होते.

ज्यांनी एकाचवेळी दोन किंवा अधिक बँकांमध्ये कर्ज घेतलेले नाही.

शासनाच्या इतर योजनांतील कर्जमाफी लाभ घेतलेले शेतकरी देखील पात्र असू शकतात (नियमांनुसार).

कोण पात्र नाही?

नियमित कर्जफेड करणारे शेतकरी.

सेवानिवृत्त, सरकारी कर्मचारी, करदाते.

ज्यांच्याकडे मोठी जमीन आहे.

संस्थात्मक कर्जदार (जसे की सहकारी संस्था, कंपन्या इ.)

• ---

अर्ज प्रक्रिया

नोंदणी कशी करावी?

ऑनलाइन अर्ज:

महात्मा फुले कर्जमुक्ती पोर्टलवर (https://mjpsky.maharashtra.gov.in) जाऊन नोंदणी करता येते.

आधार क्रमांक, बँक तपशील, जमीन नोंद (७/१२ उतारा), कर्जाचे तपशील आवश्यक.

सीएससी केंद्र व पंचायत कार्यालयातून मदत:

ग्रामपंचायत कार्यालयात किंवा CSC (Common Service Center) मधून अर्ज भरण्यास मदत केली जाते.

---

पडताळणी प्रक्रिया

अर्ज भरल्यानंतर, अर्जाची पडताळणी तालुका कृषी अधिकारी, बँक प्रतिनिधी, व राजस्व अधिकारी यांच्या संयुक्त समितीकडून केली जाते.

शेतकऱ्याच्या कर्जाचा तपशील, त्याचे खाते, कर्जाची थकबाकी यांची छाननी होते.

योग्य वाटल्यास अर्ज स्वीकारला जातो आणि कर्जमाफीची रक्कम शेतकऱ्याच्या खात्यावर जमा केली जाते.

---

लाभार्थ्यांची यादी

पात्र लाभार्थ्यांची यादी MJPSKY पोर्टलवर प्रसिद्ध केली जाते.

शेतकरी स्वतःचे नाव यादीत आहे की नाही, हे पोर्टलवर पाहू शकतो.

यादीत नाव असल्यास, त्याला कर्जमाफी मंजूर झालेली असते.

---

महत्त्वाचे दस्तऐवज

1. आधार कार्ड

2. ७/१२ उतारा (जमिनीचा दाखला)

3. बँक पासबुक

4. कर्जाचे विवरणपत्र

5. अर्जदाराचा छायाचित्र

6. मोबाईल क्रमांक

---

तक्रार निवारण

जर अर्ज मंजूर झाला नसेल, किंवा माहिती चुकीची नोंदली गेली असेल, तर शेतकरी MJPSKY पोर्टलवरून "तक्रार निवारण विभाग" द्वारे तक्रार दाखल करू शकतो.

स्थानिक कृषी कार्यालयात किंवा पंचायत समितीतही तक्रार नोंदवता येते.

---

महत्त्वाची माहिती

ही योजना कोणत्याही पक्षाच्या आधारावर चालत नाही, सर्व शेतकऱ्यांना समभावाने लाभ देण्याचा प्रयत्न.

कर्जमाफी मिळाल्यानंतर पुढील तीन वर्षे संबंधित शेतकऱ्यांनी कर्जफेड नियमित केली तर नवीन योजनांचा लाभ मिळण्याची शक्यता वाढते.

काही शेतकऱ्यांना "क्लीन स्लेट" मोडमध्ये घेतले जाते – म्हणजेच त्यांचे सर्व थकित रकमेचे खाते बंद करून त्यांना नव्याने कर्ज घेण्याची पात्रता दिली जाते.

---

निष्कर्ष

महात्मा ज्योतिबा फुले शेतकरी कर्जमुक्ती योजना ही महाराष्ट्रातील हजारो शेतकऱ्यांसाठी दिलासा देणारी योजना ठरली आहे. आर्थिक संकटात असलेल्या शेतकऱ्यांसाठी ही योजना म्हणजे जीवनात नव्याने आशा निर्माण करणारा प्रयत्न आहे. शासनाने योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी विविध तांत्रिक व प्रशासकीय यंत्रणा उभी केली आहे. गरज आहे ती फक्त शेतकऱ्यांनी योग्य माहिती व मार्गदर्शन घेऊन योजनेंतर्गत अर्ज करण्याची.

---

टीप: अधिकृत माहिती व अपडेटसाठी नेहमी https://mjpsky.maharashtra.gov.in या संकेतस्थळाला भेट द्या.

---

तुम्हाला हि माहिती उपयोगी वाटली का? खाली कमेंट करून सांगा आणि इतर शेतकरी बांधवांपर्यंत ही माहिती नक्की शेअर करा.