🏠 डोमिसाईल प्रमाणपत्र (Domicile Certificate): संपूर्ण माहिती मराठीत

डोमिसाईल प्रमाणपत्र, ज्याला "स्थायिकत्व प्रमाणपत्र" देखील म्हणतात, हे त्या व्यक्तीच्या काही विशिष्ट राज्यामध्ये कायमस्वरूपी वास्तव्य असल्याचे अधिकृत पुरावे म्हणून वापरले जाते. विविध शासकीय सेवांमध्ये, शिक्षण क्षेत्रात व अन्य योजनांमध्ये याचे खूप महत्त्व आहे.

---

✅ डोमिसाईल प्रमाणपत्र म्हणजे काय?

डोमिसाईल प्रमाणपत्र हे एका व्यक्तीच्या विशिष्ट राज्यामधील स्थायिक रहिवासी असल्याचे सरकारी दस्तऐवज आहे. महाराष्ट्रामध्ये रहिवास करत असलेली व्यक्ती जर १५ वर्षे किंवा त्यापेक्षा अधिक काळ राज्यात राहिली असेल, तर ती व्यक्ती डोमिसाईल प्रमाणपत्रासाठी पात्र ठरते.

---

📌 डोमिसाईल प्रमाणपत्र का आवश्यक आहे?

डोमिसाईल प्रमाणपत्राचा उपयोग खालील बाबींमध्ये होतो:

1. शासकीय नोकऱ्यांमधील स्थानिक कोट्यासाठी

2. शैक्षणिक संस्थांमधील राज्य कोट्यांत प्रवेशासाठी

3. शिष्यवृत्ती व अनुदान योजनांसाठी

4. रिझर्वेशन (आरक्षण) च्या सुविधेसाठी

5. राज्य सरकारच्या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी

6. जमिनीच्या खरेदी-विक्री व्यवहारासाठी काही राज्यांमध्ये

---

🧾 पात्रता निकष (Eligibility Criteria)

घटक	पात्रतेचे निकष
नागरिकत्व	अर्जदार भारतीय नागरिक असावा
वास्तव्याचा कालावधी	किमान १५ वर्षे सतत राज्यात वास्तव्य आवश्यक
पुरावे	निवासी पुरावे, शिक्षण व नोकरीचे पुरावे चालतात
अल्पवयीन व्यक्तींसाठी	पालकांच्या स्थायिकतेवर आधारित

---

📃 आवश्यक कागदपत्रे (Required Documents)

1. अर्जदाराचे पासपोर्ट साईझ फोटो

2. ओळखपत्र (PAN कार्ड, आधार कार्ड, मतदार ओळखपत्र)

3. रहिवासाचा पुरावा –

   • वीज बिल / पाणीपट्टी

   • रेशन कार्ड

   • घरभाडे करार / मालकी हक्क कागदपत्रे

4. जन्म प्रमाणपत्र / शाळा सोडल्याचा दाखला (LC)

5. १५ वर्षे राज्यात वास्तव्याचे पुरावे –

   • शिक्षण प्रमाणपत्रे

   • महसूल नोंदी / प्रॉपर्टी कर पावती

6. स्वघोषणा पत्र (Declaration / Affidavit) – काही जिल्ह्यांत आवश्यक

---

🖥️ अर्ज कसा करावा? (Online / Offline Process)

१. ऑनलाईन अर्ज करण्याची प्रक्रिया (Via MahaOnline / Aaple Sarkar Portal)

🔗 वेबसाईट: https://aaplesarkar.mahaonline.gov.in

स्टेप्स:

1. पोर्टलवर लॉगिन करा / नवीन नोंदणी करा

2. "Revenue Department" > "Domicile Certificate" ही सेवा निवडा

3. फॉर्म भरून आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा

4. स्वघोषणा पत्र सबमिट करा

5. फी भरा (₹५० ते ₹१०० पर्यंत)

6. अर्ज सबमिट करा आणि अर्ज क्रमांक सुरक्षित ठेवा

👉 काही दिवसांत (साधारणतः १५ कार्यदिवसांत) ईमेल / पोर्टलवरून प्रमाणपत्र मिळते.

---

२. ऑफलाईन अर्ज प्रक्रिया:

तालुका कार्यालय / तहसीलदार कार्यालय / उपविभागीय अधिकारी यांच्याकडे प्रत्यक्ष अर्ज

आवश्यक कागदपत्रांसह अर्ज सादर करा

अधिकाऱ्यांच्या पडताळणीनंतर प्रमाणपत्र दिले जाते

---

⏱️ प्रक्रिया कालावधी

ऑनलाईन अर्ज: ७ ते १५ कार्यदिवस

ऑफलाईन अर्ज: १५ ते ३० कार्यदिवस (कधी-कधी जास्त वेळ लागू शकतो)

---

💵 शुल्क (Fees)

अर्ज प्रकार	शुल्क
ऑनलाईन अर्ज	₹५० – ₹१०० (जिल्ह्यानुसार फरक)
ऑफलाईन अर्ज	₹१० ते ₹२० (कधी कधी मोफत)

---

📜 प्रमाणपत्राचे वैधतेचे कालावधी (Validity)

डोमिसाईल प्रमाणपत्राला कायम वैधता (Permanent Validity) असते, जोपर्यंत त्यामध्ये कोणताही बदल होत नाही.

परंतु, काही संस्था ६ महिने / १ वर्षापूर्वीचे प्रमाणपत्र चालत नाही असे नमूद करतात, त्यामुळे गरजेनुसार नवीन घेणे उपयुक्त.

---

❗ महत्त्वाच्या टीपा

खोटी माहिती दिल्यास दंडात्मक कारवाई होऊ शकते.

अर्ज करताना सर्व कागदपत्रे स्पष्ट आणि नवीन असावीत.

स्वघोषणा पत्रासह जर तुमच्याकडे स्थायी पुरावे असतील तर प्रक्रिया जलद होते.

---

✍️ निष्कर्ष

डोमिसाईल प्रमाणपत्र हे केवळ एक साधे दस्तऐवज नसून, ते तुमच्या स्थानिक ओळखीचे अधिकृत पुरावे आहे. शैक्षणिक, रोजगार, सरकारी योजना अशा अनेक ठिकाणी याची आवश्यकता भासत असल्यामुळे, हे प्रमाणपत्र वेळेवर प्राप्त करून घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

जर तुम्ही अजूनपर्यंत डोमिसाईल साठी अर्ज केलेला नसेल, तर आजच "आपले सरकार पोर्टल" किंवा जवळच्या तहसील कार्यालयात जाऊन अर्ज करा.

---

आपल्याला नॉन क्रिमी लेयर, जातीचे प्रमाणपत्र, उत्पन्न प्रमाणपत्र यासारख्या इतर शासकीय दस्तऐवजांबद्दल सुद्धा माहिती हवी असल्यास जरूर सांगा.