📜 ७/१२ उतारा: संपूर्ण माहिती (Satbara Utara in Marathi)

७/१२ उतारा म्हणजेच सातबारा हा महाराष्ट्रातील ग्रामीण भागातील शेतजमिनीसंबंधित एक अत्यंत महत्त्वाचा दस्तऐवज आहे. जमिनीच्या मालकी हक्काचे, वापराच्या प्रकाराचे, उत्पन्नाचे व कायदेशीर स्थितीचे संपूर्ण विवरण या उताऱ्यात नमूद केलेले असते.

---

७/१२ उतारा म्हणजे काय?

७/१२ उताऱ्याचा अर्थ:

हा एक राज्य शासनाचा अधिकृत जमीन अभिलेख (Land Record Extract) आहे. यामध्ये दोन प्रकारच्या माहितीचा समावेश असतो:

फॉर्म ७ – शेतजमिनीच्या मालकाची माहिती

फॉर्म १२ – शेतीची पद्धत, पिकाची माहिती, आणि उत्पन्न

या उताऱ्यामुळे जमिनीचा खरा मालक कोण आहे, त्यावर कोणते हक्क आहेत, कोणते बंधन आहेत हे समजते.

---

७/१२ मध्ये असणारी माहिती

७/१२ उताऱ्यामध्ये खालील तपशील असतो:

अनुक्रमांक	माहितीचा प्रकार	तपशील
1	गट क्रमांक / सर्वे नंबर	जमीन ओळख क्रमांक
2	खसरा नंबर	शेतजमिनीचा खसरा क्रमांक
3	शेतकऱ्याचे नाव	मालक / धारकाचे पूर्ण नाव
4	वारसदारांची माहिती	अन्य सह-मालकांची नावे
5	जमीन क्षेत्रफळ	हेक्टर / आर / गुंठे यामध्ये
6	जमीन उपयोग	शेती, बागायती, पडीत इ.
7	शेतीचा प्रकार	खरीप / रब्बी / उन्हाळी
8	पिकांची माहिती	त्या हंगामातील पीक प्रकार
9	बंधने व हक्क	बँक कर्ज, शासकीय प्रतिबंध
10	महसूल नोंदी	लागवड, करप्रकार, उत्पन्न
11	नमूद तारीख	अद्ययावत केलेली तारीख

---

७/१२ उताऱ्याचे उपयोग

१. जमिनीचा मालकी हक्क सिद्ध करण्यासाठी

२. शेतीसाठी बँक कर्ज घेण्यासाठी

३. शेतीविषयक अनुदान मिळवण्यासाठी (सरकारी योजना)

४. जमिनीचा खरेदी-विक्री व्यवहार करताना

५. वारसनोंदणी व विभाजनासाठी

६. न्यायालयीन वादप्रक्रियेत पुरावा म्हणून

---

७/१२ आणि त्याचे कायदेशीर महत्त्व

मालकीचे प्राथमिक दस्तऐवज: यावरून कोणाच्या नावावर जमीन आहे हे स्पष्ट होते.

कर्जाच्या नोंदी: कुठल्या बँकेने कर्ज दिले आहे, कीती रक्कम, कोणत्या उद्देशासाठी हे नमूद असते.

हक्क आणि बंधन: जमिनीवर कोणते हक्क आणि काय अडचणी आहेत हे स्पष्ट केले जाते.

---

७/१२ उतारा कसा काढावा?

1. ऑनलाइन पद्धत (MahaBhulekh):

महाराष्ट्र शासनाची अधिकृत वेबसाइट:

https://bhulekh.mahabhumi.gov.in

स्टेप्स:

1. वेबसाइटला भेट द्या.

2. आपला जिल्हा, तालुका, गाव निवडा.

3. गट क्रमांक / नाव / सर्वे नंबर टाका.

4. हवी असलेली माहिती निवडा (७/१२).

5. उतारा स्क्रीनवर दिसेल – पीडीएफ स्वरूपात डाउनलोड करता येतो.

2. मोबाईल अ‍ॅपद्वारे:

"महाभूलेख" अ‍ॅप गुगल प्ले स्टोअरवरून डाउनलोड करता येते.

3. महसूल कार्यालयातून (तलाठी / मंडळ अधिकारी):

तलाठ्याकडून प्रत अधिकृत शिक्क्यासह मिळते.

कधी कधी कोर्टसाठी प्रमाणित प्रत लागते.

---

डिजिटल सातबारा – ई ७/१२

२०२० पासून महाराष्ट्रात ई-सातबारा उतारा (e-7/12) लागू करण्यात आला आहे.

यामध्ये डिजिटल स्वाक्षरीसह सातबारा मिळतो.

बोगस उताऱ्यांना आळा बसावा म्हणून हा महत्त्वाचा पाऊल आहे.

---

सातबाऱ्यामधील सामान्य त्रुटी आणि दुरुस्ती प्रक्रिया

सामान्य त्रुटी:

चुकीचे नाव / स्पेलिंग

क्षेत्रफळातील फरक

चुकीची पीक माहिती

बँक कर्ज नोंद अद्ययावत न केलेली

दुरुस्ती कशी करावी?

1. तलाठी कार्यालयात अर्ज करावा.

2. आवश्यक कागदपत्रे जोडावीत (आधार, जुना उतारा, बँकेचे प्रमाणपत्र).

3. मंडळ अधिकारी / तहसीलदार यांची मंजुरी लागते.

4. दुरुस्तीची नोंद ई-सातबाऱ्यावर दिसते.

---

निष्कर्ष

७/१२ उतारा हा केवळ एक जमीन नोंदवही नाही तर, तो शेतकऱ्याचा ओळखपत्र आणि मालकी हक्काचा पुरावा आहे. डिजिटल युगात हा कागद आता ऑनलाईन उपलब्ध झाला असून, शेतकऱ्यांनी त्याचा पुरेपूर लाभ घ्यावा.

जमिनीचे व्यवहार करताना ७/१२ उतारा नेहमी तपासा, अद्ययावत ठेवा आणि त्यातील माहिती चुकीची असल्यास त्वरीत दुरुस्ती करा.

---

तुमच्याकडे ८-अ उतारा, फेरफार नोंदी किंवा प्रॉपर्टी कार्ड याविषयी सुद्धा माहिती हवी असेल तर नक्की सांगा. मी सविस्तर माहिती देईन.