अपंग पेन्शन योजना – सविस्तर मार्गदर्शक

अपंग निवृत्ती / अपंगत्व पेन्शन योजना ही महाराष्ट्र शासनाची एक महत्त्वाची कल्याणकारी योजना आहे, जी शारीरिक किंवा मानसिकदृष्ट्या दिव्यांग व्यक्तींसाठी आहे. ही योजना दिव्यांगांना नियमित आर्थिक सहाय्य देऊन त्यांच्या जीवनात स्थैर्य आणि स्वाभिमान निर्माण करण्यासाठी तयार करण्यात आली आहे.

✅ योजनेचे नाव:

अपंग व्यक्तींसाठी निवृत्तीवेतन योजना (Apang Pension Yojana)

🎯 योजनेचा उद्देश:

दिव्यांग व्यक्तींना दरमहा आर्थिक मदत प्रदान करणे

गरजूंना मूलभूत गरजा भागवण्यासाठी आर्थिक आधार देणे

दिव्यांगांच्या आत्मसन्मानपूर्ण जीवनास हातभार लावणे

👥 लाभार्थी पात्रता (Eligibility Criteria):

अर्जदार हा 40% किंवा त्याहून अधिक अपंगत्व असलेला असावा (शारीरिक किंवा मानसिक)
अर्जदाराचे वय 18 ते 65 वर्षांदरम्यान असावे
अर्जदार महाराष्ट्राचा कायमस्वरूपी रहिवासी असावा
कुटुंबाचे एकूण वार्षिक उत्पन्न रु. 21,000 पेक्षा कमी असावे
अर्जदार इतर कोणत्याही निवृत्ती योजना / सरकारी पेन्शन योजना अंतर्गत लाभार्थी नसावा

💰 आर्थिक सहाय्य (Pension Amount):

मंजूर लाभार्थ्यांना दरमहा रु. 600/- पेन्शन स्वरूपात देण्यात येते

काही प्रकरणांमध्ये केंद्र शासनाच्या राष्ट्रीय सामाजिक सहाय्य कार्यक्रमांतर्गत ही रक्कम रु. 800/- पर्यंत जाऊ शकते (राज्य + केंद्र यांचे एकत्रित योगदान)

📄 अर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रे (Required Documents):

आधार कार्ड
रहिवासी प्रमाणपत्र
अपंगत्व प्रमाणपत्र (मान्यताप्राप्त वैद्यकीय अधिकारी द्वारा जारी)
उत्पन्न प्रमाणपत्र
वयाचा दाखला (जन्म प्रमाणपत्र, शाळा सोडल्याचा दाखला इ.)
बँक पासबुक / खाते क्रमांक
पासपोर्ट साईझ फोटो

📝 अर्ज कसा करावा (How to Apply):

👉 ऑफलाइन अर्ज प्रक्रिया:

जवळच्या तालुका समाज कल्याण कार्यालयात जा
अर्ज फॉर्म मिळवा व सर्व माहिती नीट भरा
सर्व कागदपत्रांसह फॉर्म कार्यालयात सादर करा
अधिकाऱ्यांनी तपासणी केल्यानंतर मंजुरी दिली जाते
मंजुरीनंतर बँक खात्यात नियमित पेन्शन जमा होते

👉 ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया:

https://sjsa.maharashtra.gov.in या संकेतस्थळावर जा
'Online Application' वर क्लिक करा
अर्जदाराची माहिती व दस्तऐवज अपलोड करा
अर्ज सबमिट केल्यानंतर ट्रॅकिंग नंबर मिळेल

💳 बँक खात्यात थेट जमा:

सर्व प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर पात्र लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात थेट पेन्शन जमा केली जाते.

🔁 नूतनीकरण व फेरतपासणी:

काही प्रकरणांमध्ये दर 3 वर्षांनी अपंगत्वाचे पुनर्प्रमाणन आवश्यक असते

चुकीची माहिती दिल्यास लाभ थांबवला जाऊ शकतो

⚠️ महत्त्वाच्या सूचना:

जर अर्जदार आधीपासून इतर कोणत्याही सरकारी पेन्शन योजना (जसे की श्रवण बाळ योजना, इंदिरा गांधी योजना) अंतर्गत येत असेल तर हा लाभ मिळणार नाही

अपात्र लाभार्थ्यांनी चुकीचा अर्ज केल्यास कायदेशीर कारवाई होऊ शकते

📞 संपर्क:

सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभाग, महाराष्ट्र शासन

अधिक माहितीसाठी स्थानिक समाज कल्याण अधिकारी, तहसील कार्यालय किंवा जिल्हाधिकारी कार्यालयाशी संपर्क साधावा

✍️ निष्कर्ष:

अपंग निवृत्ती योजना ही दिव्यांग व्यक्तींसाठी एक जीवन रक्षक योजना आहे. अशा नागरिकांना समाजात आर्थिक व सामाजिक स्थैर्य देण्यासाठी ही योजना महत्त्वाची आहे. गरजूंनी आवश्यक कागदपत्रांसह वेळेत अर्ज करून या योजनेचा लाभ घ्यावा.